Thuis bevallen in Nederland
Feiten, cijfers en antwoorden op veelgestelde vragen
Thuis bevallen is iets wat in Nederland vrij gebruikelijk is en goed is ingebed in het zorgsysteem. Toch roept het bij veel (aanstaande) ouders vragen op. Is het wel veilig? Wat moet je regelen? En wat gebeurt er als het toch niet gaat zoals gepland? In deze blog geven we heldere antwoorden op de meestgestelde vragen over thuis bevallen, gebaseerd op recente cijfers en wetenschappelijke onderzoeken.
Wat moet je regelen voor een thuisbevalling?
Voor een thuisbevalling heb je een aantal praktische zaken nodig:
- Een kraampakket met medische benodigdheden zoals matjes, gaasjes en een navelklem. Vaak krijg je dit via je zorgverzekering.
- Je bed moet op klossen staan (minimaal 80 cm hoog).
- Zorg ook voor: een plastic matrasbeschermer, schone lakens, handdoeken, kruik, emmer, en eventueel een bad als je in water wilt bevallen.
- Houd je telefoon opgeladen en het nummer van je verloskundige bij de hand.
Je verloskundige zal je rond de 36e week een checklist geven zodat je weet of alles klaarstaat voor de bevalling.
Kan ik een bevalbad gebruiken bij een thuisbevalling?
Ja, een bevalbad kan uitstekend thuis gebruikt worden. Veel vrouwen ervaren minder pijn en meer ontspanning tijdens een badbevalling. Je kunt een speciaal bevalbad huren of kopen. Zorg dat het op een stevige ondergrond staat, bij voorkeur met warm water in de buurt. Overleg met je verloskundige of het in jouw situatie geschikt is.
Wat doet een verloskundige tijdens een thuisbevalling?
Verloskundigen zijn opgeleid en bevoegd om de volledige bevalling te begeleiden zolang er geen complicaties optreden. Ze kunnen:
- De conditie van jou en je baby monitoren (harttonen, bloeddruk, temperatuur).
- Bevallingstechnieken begeleiden en ingrijpen bij bijvoorbeeld een bloeding of het niet loskomen van de placenta.
- Hechten, injecteren, een infuus aanleggen of een katheter plaatsen indien nodig.
- Acute situaties inschatten en eventueel de ambulance of tweede lijn inschakelen.
Elke verloskundige draagt een tas met apparatuur en medicijnen voor acute situaties, zoals zuurstof, oxytocine en reanimatiematerialen.
Wie is er bij een thuisbevalling aanwezig?
- Je verloskundige is aanwezig.
- Een kraamverzorgende assisteert bij de bevalling, opvang van de baby en het opruimen.
- Je kunt zelf bepalen of je partner, moeder, vriendin of doula ook aanwezig is.
Zorg ervoor dat de ruimte werkbaar blijft voor de zorgverleners.
Hoe vaak eindigt een thuisbevalling alsnog in het ziekenhuis?
Cijfers van Perined (2021) laten zien:
- Bij vrouwen die voor het eerst bevallen (nullipara) wordt 58,6% tijdens de baring alsnog verwezen naar het ziekenhuis. Vaak is dit vanwege stagnerende ontsluiting of wens voor pijnstilling.
- Bij vrouwen die al eerder zijn bevallen (multipara) ligt dit percentage veel lager: 14,6%.
- Spoedverwijzingen per ambulance zijn zeldzaam: bij nullipara 2,7%, bij multipara 3,5%.
Wat zijn de voorwaarden voor een thuisbevalling?
Een thuisbevalling is mogelijk als je zwangerschap laagrisico is:
- Je bent tussen de 37 en 42 weken zwanger.
- De baby ligt in hoofdligging.
- Er is geen medische indicatie, zoals hoge bloeddruk, eerdere keizersnede of stuitligging.
De zogenaamde Verloskundige Indicatie Lijst (VIL) bepaalt in welke situaties je moet worden verwezen naar de tweede lijn (het ziekenhuis).
Belangrijk om te weten: jij bent uiteindelijk de baas over je eigen lichaam. Ook als je niet aan deze voorwaarden voldoet, heb je het recht om thuis te bevallen. In dat geval valt het onder ‘verloskundige zorg buiten de richtlijnen’. Bespreek dit goed met je zorgverlener, zodat je samen tot een weloverwogen besluit kunt komen.
Wat zijn de voor- en nadelen van een thuisbevalling?
Voordelen:
- Even veilig als het ziekenhuis bij laagrisico-zwangerschappen.
- Minder kans op medische ingrepen: o.a. minder keizersneden en episiotomieën.
- Je blijft in een vertrouwde omgeving en herstelt vaak sneller.
- Meer regie en controle over het geboorteproces.
- Mogelijkheid om gebruik te maken van een bevalbad, wat de bevalling comfortabeler kan maken.
Nadelen:
- Geen toegang tot medicinale pijnstilling zoals een ruggenprik.
- Kans dat je alsnog naar het ziekenhuis moet.
- Sommige mensen voelen zich thuis minder veilig of willen medische hulp dichtbij.
Wanneer moet je een definitieve keuze maken?
Je hoeft pas rond de 36e week een ‘keuze’ te maken over waar je wilt bevallen. Samen met je verloskundige kun je de opties bespreken en kijken of thuis bevallen voor jou veilig is.
Maar belangrijk om te weten: je hoeft nooit een definitieve keuze te maken. Zelfs als je eerder hebt aangegeven thuis te willen bevallen, mag je tijdens de bevalling alsnog besluiten naar het ziekenhuis te gaan. En andersom: als je gepland had om in het ziekenhuis te bevallen, maar het gaat zo goed dat je liever thuis blijft, dan kan dat vaak ook nog, mits medisch verantwoord. Jouw gevoel en situatie op dat moment zijn leidend.
Hoeveel rommel geeft een thuisbevalling?
Veel mensen zijn verbaasd hoe netjes het kan verlopen. De verloskundige en kraamverzorgende beschermen je bed met matjes en ruimen na afloop alles op. Binnen een uur is je slaapkamer vaak weer schoon. Laat dat dus alsjeblieft geen reden zijn om naar het ziekenhuis te gaan!
Hoe veilig is een thuisbevalling?
Uit meerdere grote onderzoeken blijkt dat een geplande thuisbevalling voor gezonde zwangeren even veilig is als een bevalling in het ziekenhuis. Sterker nog, op sommige uitkomsten zijn de cijfers voor thuisbevallingen zelfs iets gunstiger. Belangrijk is wel dat het hierbij gaat om vrouwen met een laagrisico zwangerschap, die goed begeleid worden door een gekwalificeerde verloskundige en waarbij het systeem goed is voorbereid op snelle overdracht naar het ziekenhuis als dat nodig is.
Enkele cijfers uit de Perined-registratie (2020):
- NICU-opname baby: 0,32% bij thuisbevalling vs. 1,19% bij klinische bevalling.
- Apgar-score < 7 na 5 minuten: 0,44% thuis vs. 1,98% klinisch.
- Perinatale sterfte (t/m 28 dagen): 0,03% thuis vs. 0,24% klinisch.
Deze verschillen zijn deels te verklaren doordat vrouwen die thuis bevallen meestal een ongecompliceerde zwangerschap hebben. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat vrouwen die thuis bevallen minder vaak interventies ondergaan, wat mogelijk ook bijdraagt aan gunstige uitkomsten.
Dat gezegd hebbende: de belangrijkste conclusie uit de onderzoeken is dat een goed voorbereide en begeleide thuisbevalling voor laagrisico vrouwen minstens zo veilig is als een ziekenhuisbevalling. Verloskundigen zijn goed getraind om in te grijpen bij complicaties en indien nodig snel door te verwijzen.
Hoe ervaren vrouwen een thuisbevalling?
Vrouwen die thuis bevallen zijn over het algemeen het meest tevreden over hun bevalervaring. Uit onderzoek van AVROTROS en EenVandaag (2018), waarbij meer dan 15.000 vrouwen hun ervaringen deelden:
- 99% van de vrouwen die thuis bevielen kijkt hier positief op terug.
- Van de vrouwen die in het ziekenhuis bevielen, was 91% tevreden over hun ervaring.
De hoge tevredenheid bij thuisbevallingen komt vaak doordat vrouwen zich in hun eigen omgeving meer ontspannen en veilig voelen. Ze hebben meer controle over wat er gebeurt, kunnen vrijer bewegen en ervaren minder medische druk.
Een Nederlandse studie (Borquez & Wiegers, 2006) liet ook zien dat vrouwen die thuis bevielen:
- Minder behoefte aan pijnbestrijding hadden (8% vs. 22% bij geboortecentrum).
- Zich meer vertrouwd voelden met hun verloskundige.
- De geboorteomgeving als comfortabeler en rustiger beoordeelden.
Vrouwen die in het ziekenhuis bevallen, geven aan zich juist veilig te voelen door de nabijheid van medische hulp. Toch blijkt uit meerdere studies dat autonomie, communicatie en betrokkenheid cruciale factoren zijn voor een positieve bevalervaring – ongeacht de locatie.
Het belangrijkste is dus niet zozeer waar je bevalt, maar of je het gevoel hebt dat je gehoord wordt, keuzes kunt maken en ondersteund wordt door zorgverleners die je vertrouwt.
Conclusie
Thuis bevallen is in Nederland een goed ingebed en veilig alternatief voor vrouwen met een ongecompliceerde zwangerschap. Het biedt comfort, autonomie en vaak een positieve ervaring. Belangrijk is dat je je goed voorbereidt, open communiceert met je verloskundige en kiest wat bij jóu past.
Wil je met meer vertrouwen richting je bevalling toeleven, of twijfel je nog of thuis bevallen bij jou past? In mijn programma begeleid ik je stap voor stap in het maken van keuzes die goed voelen voor jóu. Je krijgt heldere informatie, praktische voorbereiding én persoonlijke coaching zodat jij vol vertrouwen je bevalling tegemoet gaat — thuis, in het ziekenhuis of waar jij je het beste voelt.
Nieuwsgierig? Bekijk het aanbod via birthbird.nl onder het kopje cursusinfo of neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.